هلال مهر ، هلال زندگی

زلزله پديده اي طبيعي است و رخ داد آن امري اجتناب ناپذير است. زلزله لرزش ناگهاني وسريع زمين است كه  بدون هيچ هشدار قبلي  در هر زمان از شبانه روز روي مي دهد. زمين لرزه در يك منطقة پرجمعيت باعث كشته و مجروح‌شدن شمار زيادي از انسان ها و نيز واردآمدن خسارت هاي  بسياري مي‌گردد . هرچند در زمان وقوع زلزله هيچ ضمانت ايمني وجود ندارد ليكن شناسايي بموقع مناطق پرخطر و نيز برنامه‌ريزي جهت آمادگي لازم مي‌تواند باعث نجات جان افراد و بطوراخص كاهش جراحت‌ها و خسارات  ناشي از آن شود .  

اقدامات قبل از وقوع زلزله 

زلزله اغلب بدون اطلاع قبلي و غير منتظره و آني  رخ مي‌دهد.

لذا شناسايي مناطق آسيب پذير  و همچنين برنامه‌ريزي و آموزش براي به حداقل  رساندن آسيب پذيري جوامع انساني، امري ضروري تلقي مي شود.

مقاوم‌سازي سقف و فونداسيون‌ها، محكم‌كردن روشنايي‌ها به سقف و رعايت آيين نامه هاي مقاوم سازي ساختمان باعث كاهش اثر وميزان خسارت هاي احتمالي زلزله  مي‌گردد. 

شناسايي عوامل ايجاد كننده خطر اقدامات لازم براي رفع ويا كاهش آن

قفسه‌ها را به ديوارها متصل ومحكم كنيد.

اشياء بزرگ و سنگين تر را در قفسه‌هاي پايين‌تر قرار دهيد.

اشياء شكستني را در طبقات پايين كابينت  نگهداريد و درب آن را محكم ببنديد.

وسايل سنگين نظير تابلوها و آينه‌ها را دور از محل خواب قرار دهيد، و در جاي خود مستحكم كنيد .

روشنايي‌ها را در محل خود  ثابت و محكم كنيد.

سيم كشي برق ساختمان و سيستم لوله كشي گاز را به صورت دوره اي براي عيوب احتمالي بررسی نمائيدچراكه خطرآتش‌سوزي وجود دارد.

درصورت وجود آسيب و شكاف در سقف و ديوارهاي خانه با يك كارشناس مشورت كنيد. 

محصولات قابل اشتعال مانند اسپري حشره‌كش را  در كابينت ها و قفسه هاي  پاييني قرار دهيد. 

شناسايي مكان‌هاي امن در داخل و خارج خانه 

زير مبلمان و اثاثيه محكم و سنگين نظير يك ميزكنار يك ديوار داخلي دوري از جاهايي‌كه احتمال ريختن خرده شيشه وجود دارد مثلاً نزديك پنجره‌ها، آينه‌ها، تابلوها و يا جايي‌كه وسايل سنگين از قفسه ها احتمال سقوط دارد.

درفضاي باز: دوري از ساختمان‌‌ها، درخت‌ها، خطوط تلفن و برق،و پل‌هاي هوايي.

اشياء وملزوماتي را كه در خارج از ساختمان قرار دارند، مانند كولرها، لوله هاي دودكش، گلدان ها و . . . در جاي خود مستحكم كنيد و آن ها را در اماكني قرار دهيد كه خطر سقوط نداشته باشد.

اشياء و ملزوماتي راكه  احتمال سقوط دارند، در جاي خود مستحكم كنيد.

درصورتي كه نمي‌توانيد كل ساختمان خود را بازسازي كنيد دست كم اتاقي امن در خانه خود  بسازيد.

آموزش خود و اعضاي خانواده 

همه اعضای خانواده بايد بياموزند که چگونه جريان برق را قطع و شيرهای آب و گاز و نظاير آن را از محل اصلی ببندند.

حداقل يكي از اعضاء خانواده بايد با اصول و اقدامات  امداد وكمك هاي اوليه آشنا باشد.

براي كسب اطلاعات بيشتر درمورد زلزله  جمعيت هلال‌احمر منطقه خود و يا تلفن نداي امداد جمعيت    (147) تماس بگيريد.

همراه داشتن وسايل ضرروري

چراغ‌قوه با باتري يدك راديو با باتري يدك جعبه کمک های اوليه و دستورالعمل استفاده (شامل باند و گاز استريل، مواد ضدعفونی کننده، پماد سوختگی و آنتی بيوتيک، آسپيرين، قيچی، قطره چشمی و داروهايی که با تجويز پزشک به طور منظم استفاده می کنيد).

دفترچه ای حاوی شماره تلفن های ضروری و مراکز امدادحداقل 4 ليتر آب را برای هر فرد در يک ظرف نشکن ذخيره کنيد و هر چند وقت يکبار از نظر تازگی و بهداشتی بودن بررسی و تعويض كنيد.

مواد غذايی فاسد نشدنی به تعداد افراد خانواده برای مدت 3 روز (مانند غذای کنسرو شده، کمپوت، بيسکويت، مواد غذايی خشك) وسايل بهداشت شخصی (حوله، صابون، خميردندان و مسواک، پودر شوينده، دستمال کاغذی و ...)  دربازكن ساده كارت‌هاي اعتباري، اسناد و پول نقددستکش وكفش‌هاي مناسبيك عدد چادر مسافرتي حداقل يك كپسول آتش نشاني در منزل داشته باشيد و راه استفاده از آن را به همه افراد خانواده آموزش دهيد.

طرح يك برنامه ارتباط اضطراري

در مورد آنچه که بايد در هنگام وقوع زلزله انجام دهيد فکر کنيد.

از آنجا كه احتمال مي‌رود اعضاي خانواده در هنگام وقوع يك زلزله از هم جدا باشند (زماني‌كه بزرگترها در محل كار و بچه‌ها در مدرسه مي‌باشند) بايد ازقبل مكاني امن را براي جمع شدن اعضائ خانواده بعد از حادثه در نظر گرفته شده باشد.

از يك دوست يا فاميل در خارج از شهر محل زندگي خود بخواهيد كه رابط اعضاي خانواده باشد تا اعضا براحتي و در صورت نياز با وي ارتباط برقراركنند.

مطمئن شويد كه تمامي اعضاي خانواده اسم، آدرس و شماره تلفن فرد رابط را دارند.

به آمادگي افراد جامعه خود، خصوصاً همسايگان كمك كنيد 

اگرمي‌توانيد در روزنامه‌ محلي‌ خود بخش ويژه‌اي را پيرامون اطلاعات موردنياز به هنگام وقوع زلزله (به همراه  اطلاعات مربوط به شماره تلفن دفاتر اورژانس، جمعيت هلال‌احمر و بيمارستان‌ها) براي آگاهي عموم منتشر كنيد.

درمنزل هفته‌اي ‌يك‌بار وقوع زلزله فرضی را در خانه خود صحنه سازی نمائيد و به کمک همه اعضای خانواده به شناسايي عوامل خطرساز بپردازيد.

با نمايندگان شركت‌هاي آب، برق و گاز در مورد نحوة قطع اين خطوط صحبت و مشورت كنيد.

تمرين ها را به صورت گروهي انجام دهيد، تا بدين‌وسيله آموخته‌هاي خود را در مورد ساختمان، برنامه‌هاي تغيير و تبديل در

ساختمان، تحقيق و جستجوي خطرات احتمالي و درنهايت برنامه اضطراري خانواده و همسايگان را با هم بكارگيريد.

به افراد خانواده خود پناهگيري را آموزش دهيد. 

اقدامات حين وقوع زلزله 

 فورا درجاي امن پناه بگيريد .

مراقب باشيد كه برخي زلزله‌ها در واقع پيش‌لرزه‌‌ هستند و زلزله عظيم‌تري ممكن است در راه باشد. 

با گام هاي كوتاه قدم برداريد و تا زماني‌كه لرزش‌ متوقف شود وتا زماني كه  مطمئن شويد كه خروج از محل مانعي ندارد، در داخل پنا هگاه بمانيد. 

اگر در داخل خانه هستيد: 

 تا توقف لرزش‌ها در زير يك ميز محكم و سفت و يا ساير لوازم و اسباب داري فضاي مناسب پناه بگيريد واز خود محافظت كنيد.

اگر بر اثر لرزش زلزله حرکت کردند پايه‌های آنهارا محکم با دست نگاه داريد و با آن حرکت کنيد.

اگر در نزديكي شما مكان امن وجود ندارد، سر و صورت خود را با كمك بازوان بپوشانيد و در يك گوشه به حالت چمباتمه ، بنشينيد.

خود را از معرض شيشه، پنجره‌ها، درب و ديوارهاي بيروني، كتابخانه، بوفه و روشنايي‌ها و هر چيزي كه احتمال ريزش و سقوط دارد، دور نگهداريد.

اگر در رختخواب هستيد همانجا بمانيد تا زماني‌كه لرزش‌ها متوقف شود.

براي محافظت از خود يك بالش روي سر خود نگهداريد.

البته اگر زير لوستر و يا درجايي هستيد كه احتمال سقوط اشيا مي‌رود به نزديك‌ترين مكان امن برويد.

تا زماني‌كه لرزش‌ها متوقف شود در داخل خانه بمانيد، در صورت اطمينان از خانه خارج شويد.

تحقيقات نشان داده‌است كه بيشترين صدمات زماني رخ مي‌دهد كه افراد سعي در تغيير موقعيت و يا خروج از ساختمان دارند.

به ياد داشته باشيد بعد از وقوع زلزله احتمال قطع جريان برق، از كار افتادن سيستم اعلان خطر آتش نشاني يا سيستم هاي آب پاش مي رود.

بهيچ وجه از پلکان و آسانسور استفاده نكنيد.

اگر در مكاني بيرون ازخانه هستيد: 

از كنار ساختمان‌ها، تيرهاي برق و خطوط آب و برق و... دور شويد.

به سرعت از خيابان و كوچه ها ي باريك خارج شويد.

اگر در فضاي باز هستيد تا زماني‌كه لرزش‌ها متوقف شود همانجا بمانيد.

بيشترين خطر در بيرون ساختمان‌ها، درب‌هاي خروجي‌ و در كنار ديوارهاي خارجي وجود دارد.

بيشتر مصدوميت‌هاي ناشي از زلزله بواسطه ريزش ديوارها، وشكستن وخرد شدن شيشه‌ و سقوط اجسام رخ مي‌دهد.

اگر در فروشگاه، سينما و يا اماكن پر ازدحام هستيد به جاي هجوم بردن به سمت درهاي خروجي به محل هاي امن برويد و حالت هاي مناسب بدن (نشستن و گرفتن سر در ميان دست ها) را اتخاذ كنيد. 

اگر در يك وسيله نقليه درحال حركت هستيد: 

در يك مكان امن خودرو را متوقف كنيد و در داخل آن بمانيد.

از نزديك شدن به ساختمان‌ها، درخت‌ها، پل‌هاي عابر پياده و خطوط آب و برق و.. خودداري كنيد.

با پايان لرزش با احتياط به حركت خود ادامه دهيد، از حركت در جاده‌، روي پل‌ و يا سراشيبي و دست‌اندازهايي كه توسط زلزله آسيب‌ديده‌ بپرهيزيد.  

اگر در زير آوار مانده‌ايد: 

كبريت روشن نكنيد

جلوي دهانتان را با يك دستمال كاغذي و يا يك پارچه بپوشانيد.

چنانچه  درنزديكي  شما   ديوار  يا  لوله  وجود  داردضربات  ممتدي  به  آن  بزنيد  تا  امدادگران  بتوانند  محل  محبوس  شدن  شما  راپيداكنند .

اگر سوت همراهتان بود از آن استفاده كنيد.  

آخرين راه اينست كه فرياد بزنيد.

هرچند فريادزدن باعث استنشاق مقدار زيادي گرد و خاك مي‌شود.

اقدامات بعد از وقوع زلزله

مراقب پس لرزه‌ها باشيد؛ پس‌لرزه‌هايي كه بعد از زلزله به وقوع مي‌پيوندد اغلب به شدت زلزله اصلي نيست اما باز هم مي‌تواند مقاومت ساختمان‌‌ را كم كند.، بيشتر پس‌لرزه‌ها در اولين ساعات پس از وقوع زلزله اصلي بوقوع مي‌پيوندد.

از تلفن مگر در موارد اضطراری استفاده نکنيد.

براي كسب آخرين اطلاعات به تلويزيون يا راديو گوش‌دهيد و تنها براي موارد اضطراري از تلفن استفاده كنيد.

درب كابينت‌ها را با احتياط بازكنيد؛ مراقب اجسامي كه احتمال سقوط دارند باشيد.

از مناطق آسيب‌ديده دورشويد، تنها زماني به منزل خود بازگرديد كه از امنيت آن توسط مسئولين اطمينان پيدا كنيد.

اگر در مناطق ساحلي، زندگي مي كنيد از ساحل دور شويد.

به افراد آسيب‌ديده يا گيرافتاده كمك‌كنيد؛ مساعدت و ياري به همسايه‌هايي كه ممكن است به كمك خاصي نياز داشته باشند بويژه بچه‌ها، سالخوردگان و معلولين را فراموش نكنيد.

درصورت نياز، كمك‌هاي اوليه را انجام دهيد؛ افراد با جراحت‌هاي شديد را حركت ندهيد مگراينكه در معرض خطر جدي ناشي از جراحت‌هاي بعدي باشند، درنهايت درخواست كمك‌كنيد.

اگر دارو، ‌گازوييل، سفيدكنندة شيميايي و يا مايعات قابل اشتعال روي زمين ريخته‌شده است آن‌را تميزكنيد؛

اگر بوي گاز استشمام كرديد، شير اصلي گاز را ببنديد و  فوراً محل را ترك كنيد.

مجراي دودكش (هواكش) را از نظرآسيب‌ديدگي بازرسي كنيد؛ صدمات و آسيب‌هاي كوچك  مي‌تواند باعث بروز يك آتش‌سوزي

 گردد. 

تأسيسات را بازرسي‌كنيد؛ نشتي‌ گاز را بررسي‌كنيد؛ در صورت استشمام بوي گاز، يا نشت گاز يك پنجره را بازكنيد و فوراً ساختمان را ترك كنيد.   

شير اصلي گاز را از بيرون ببنديد.

اگر بنا به هردليل، گاز را قطع كرديد تنها با كمك يك كارشناس بايد جريان گاز را مجددا برقرار نمود.

صدمات وارده به سيستم برق را بررسي نمائيد؛ درصورت مشاهدة جرقه،  قطع شدگي سيم و يا سيم‌هاي آب‌شده و يا استشمام بوي  سيم سوخته به سرعت فيوز را قطع كنيد.

صدمات وارده به خطوط آب و فاضلاب را بررسي كنيد؛ اگر سيستم فاضلاب آسيب‌ديده‌ است از توالت‌ استفاده نكنيد و يك لوله‌كش خبركنيد.

اگر لوله‌هاي آب آسيب‌ديده‌است، شير آب را ببنديد و با سازمان آب تماس بگيريد.

منبع اصلی : http://helal-uast.ac.ir