عادی سازی بعدازبحران
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۴, جمعه
۱۴:۵۵
عادی سازی بعدازبحران بازسازي فرآيندي تدريجي است كه ايمني همانند سلامتي جسم و روح در آن از مباحث اوليه ميباشد. درصورتي وجود نيروهاي كمكي، دانستن نحوة دسترسي به آنها، روند كمكرساني را سريع و راحتتر ميسازد. اين بخش به منظور بازگرداندنجامعه، افراد و زندگي به حال عادي و معمولي، توصيههايي براي بعد از وقوع حوادث پيشنهاد ميدهد. تضمين ايمني خود (به عنوان اولين اقدام) بعد از بروز يك حادثه اولين دغدغه، سلامت و ايمني خود و خانواده است. به همين خاطر بايد مسايل ايمني احتمالي را درنظرگرفته و مراقب سلامت و آسايش خانواده بود. كمك به مصدومين وضعيت جسمي مصدومين را بررسي نماييد آنها را حركت ندهيد مگرآنكه درمعرض خطر مرگ يا جراحتهاي بيشتر باشند. اگر مجبور به حركتدادن فرد بيهوش هستيد، اول گردن و كمر وي را ثابت نماييد، پس از آن فوراً درخواست كمك كنيد. اگر مصدوم به راحتي نفس نميكشد، با دقت وضعيت جسمي وي را براي تنفس مصنوعي با بازكردن راههاي هوايي بررسي كرده و تنفس دهان به دهان انجام دهيد. با استفاده از پتو، دماي بدن مصدوم را حفظ كنيد، مراقب باشيد كه دماي بدن وي بالا نرود.هرگز به فرد بيهوش مايعات نخورانيد. بهداشت خودتان را خسته نكنيد، سعي نكنيد يكباره همه كارها را انجام دهيد، كارها را اولويتبندي نموده و به آرامي دنبال كنيد. زياد آب بنوشيد، غذاي مقوي بخوريد، چكمه ودستكشهاي محكم كار بپوشيد. دستهاي خود را بعد از كار در آوار، با آب تميز و صابون بشوييد. موارد ايمني مراقب مسايل ايمني جديدي كه بواسطه بروز حادثه ايجاد ميشود و نيز جادهها و ساختمانهاي تخريبشده، آبهاي آلوده،نشت گاز، شيشههاي شكسته، سيمهاي برق معيوب و ساختمانهاي آسيبديده باشيد. مقامات و مسئولين را در جريان مسائل بهداشت و ايمني ازجمله موادشيميايي ريخته شده، خطوط برق ازكارافتاده و سوخته وحيوانات تلف شده قراردهيد. احياي مجدد منابع خانه هاي آسيب ديده از سيل را بازسازي نماييد. گل و لاي را از خانه دوركنيد، خانه را از هجوم سيل و گل و لاي حفظ كنيد. براي ايمن ساختن ساختمان، اطلاعات و راهنماييهاي لازم را بياموزيد، كه چگونه با انجام اقدامات كم هزينه خطر بروز حوادثطبيعي را كمكنيد. برنامه ملي براي بيمه در برابر سيل داشته باشيد كه قبل از وقوع سيل، در حين و بعد از آن چه اقداماتي بايد انجام داد. خطرات ناشي از سيل و حوادث موجود در منطقه را بياموزيد و درمورد بيمه در برابر سيل آگاهي به دست آوريد. بازسازي خانه نكات اصلي بعد از يك حادثه، بازگشت به خانه به لحاظ روحي و جسمي چالشهايي با خود دارد كه مهمتر از همه احتياط است. وضعيت مصدومين را بررسي كنيد و تنها در صورت ضرورت و احتمال خطر مرگ يا جراحتهاي بيشتر آنها را حركت دهيد. اگر مجبور به حركتدادن فرد بيهوش هستيد، اول گردن و كمر وي را ثابت نماييد، پس از آن فوراً درخواست كمك كنيد. حتماً همراه خود راديو باتري دار داشته باشيد تا به اين وسيله از جديدترين اخبار مطلع شويد. با استفاده از يك چراغ قوه، خانه آسيبديده خود، را بررسي كنيد. يادتان باشد كه چراغ قوه را قبل از ورود به خانه روشن كنيد، چون اگر در منزل گاز نشت كرده باشد ممكن است با يك جرقه آتش سوزي رخ دهد. مراقب حيوانات وحشي يا ساير جانوران بويژه مارهاي سمي باشيد. هنگام عبوردر آوار از يك عصا يا چوب نوك تيز استفاده كنيد. از تلفن فقط براي درخواست كمك استفاده كنيد. از خيابان دور بمانيد. درصورت لزوم مراقب اجسام معلق و يا در حال سقوط مانند سيمهاي برق معيوب و سوخته، ديوارهاي سست، پلها، جادهها و پيادهروها باشيد. اقدامات قبل از ورود به خانه با دقت اطراف خانه را ببينيد، خطوط برق، نشتي در خطوط گاز و خطرات ساختمان را بررسي كنيد. هرگونه شك و شبهه در مورد ايمني را با يك كارشناس و متخصص و يا مهندس ساختمان قبل از ورود به داخل در ميان بگذاريد. در اين شرايط وارد خانه نشويد: استشمام بوي گازوجود بقاياي سيلاب اطراف ساختمان احتمال خطر آتشسوزي در خانه و اعلام امن نبودن آن توسطمسئولين در اين شرايط وارد خانه شويد: زمانيكه وارد خانه ميشويد بايد برخي كارها را انجام داده و از انجام برخي خودداري كنيد. با احتياط وارد خانه شويد و ابتدا ميزان صدمات و خسارات را بررسي كنيد. مراقب سطوح سست و آسيبديده باشيد. اين موارد را نيز بايد در بدو ورود به خانه بررسي كنيد: گاز: اگر صداي گاز يا بوي آن را استشمام كرديد فوراً پنجره ها را بازكرده و خانه را ترك كنيد. درصورت امكان، شير اصلي گاز را از بيرون قطعكنيد و فوراً از خانه همسايه به شركت گاز خبر دهيد. درصورتيكه موفق شديد شيراصلي گاز را ببنديد براي وصل مجدد آن حتماً از يك كارشناس كمك بگيريد. هرگز براي روشنايي در خانه آسيبديده، سيگار، فانوس، شمع يا مشعل روشن نكنيد، تازمانيكه مطمئن شويد، كه نشتي گاز و يا ساير مواد قابل اشتعال ديگر وجود ندارد. وجود جرقه يا سيمهاي معيوب و بدون عايق: درصورتيكه بدنتان خيس نيست يا در آب قرار نداريد و ايمن هستيد سيمهاي برق را بررسي كنيد. درصورت امكان، فيوز اصلي برق را قطع كنيد. درصورت ناامن بودن، سريعاً محل را ترك كرده و درخواست كمك نماييد. لامپها را روشن نكنيد مگراينكه مطمئن شويد كه خطري براي شما نداشته باشد. ممكن است براي سيمكشي به يك متخصص نياز داشته باشيد. تجهيزات: اگر وسايل الكتريكي خيس هستند فوراً منبع اصلي برق را قطع كنيد. سپس وسايل برقي را از پريز بيرون بكشيد و بگذاريد خشك شوند. حتماً قبل از استفاده مجدد از وسايل برقي يا اتصال خطوط برق آنها را با يك متخصص و برقكار وارسي كنيد. سيستم آب و فاضلاب: درصورتيكه لولههاي آب صدمه ديدهاند شير اصلي را ببنديد. قبل از استفاده از هر آبي حتماً مسئولين را در جريان قراردهيد چرا كه احتمال آلودگي آب وجود دارد و آب چاه را قبل از استفاده حتما تست كنيد. تا زمانيكه سالم بودن سيستم فاضلاب مطمئن نشديد سيفون توالت را نكشيد. غذا و سايرآذوقهها: غذاها و ساير مواد خوراكي را كه مشكوك به آلودگي يا تماس با سيلاب ميباشند را دور بريزيد. اگر در زيرزمين منزل آب جمع شده براي جلوگيري از واردآمدن صدمه آن را به تدريج بيرون بريزيد. اگر زيرزمين خالي از آب ولي محدودة اطراف آن خيس باشد، ديوارهاي زيرزمين ممكن است در اثر نم فرو بريزد و كف آن سست شود. كابينتها را باز بگذاريد: مراقب سقوط اجسام از كابينتها باشيد.موادشيميايي ريختهشده را تميزكنيد. اقلام و موادي را كه ممكن است از طريق فاضلاب، باكتريها يا مواد شيميايي ديگر آلوده شده باشند همچنين مواد قابلاستفاده را تميز كنيد. با شركت بيمه تماس بگيريد، در ضمن از صدمات وارده عكس بگيريد. كمك گرفتن در حوادث نظارت برگزارشهاي راديو و تلويزيون محلي و ساير رسانهها براي اطلاعرساني در مورد اسكان، تغذيه، كمكهاي اوليه، پوشاك و كمكهاي مالي بسيار حائز اهميت است. اين بخش به اطلاعات كلي در مورد انواع كمكها ميپردازد. كمك مستقيم در امداد و كمكرساني مستقيم به افراد و خانوارها، سازمانهايي چون هلالاحمر، نيروهاي نظامي و ساير سازمانهاي داوطلب نقشدارند. اين سازمانها در امر آذوقه، سرپناه، امداد و كمكرساني تلاش ميكنند. مقابله با حوادث شناخت حوادث تشخيص علايم استرس كاهش استرس ناشي ازحوادث بار عاطفي ناشي از حوادث گاهي اوقات به مراتب از خسارات مالي و تنشهايي مانند ازدستدادن خانه، شغل يا موقعيت شخصي مخربتر است. پس از هر سانحه يا بلا افكار و احساسات ويا رفتارهايي در بين افراد بازمانده اي كه آسيب ديده و يا شاهد صحنه اي دردناك بوده اند جريان پيدا مي كند. درك و پذيرش حوادث هركس كه حادثه را ديده يا به نوعي آن را تجربه كرده به طريقي تحت تاثير آن قرارميگيرد. دلواپسي و نگراني درباره ايمني و سلامت خود و افراد خانواده و نزديكان امري طبيعي است. احساس غم و اندوه عميق وعصبانيت، واكنش هاي عادي در حوادث است. آگاهي و پذيرفتن احساسات به بهبود و بازگشت سريع شما به حال عادي كمك ميكند. تمركز روي قدرت و توانمنديها به شما كمك ميكند. در هر حادثه افراد نيازهاي متفاوت و راههاي مختلف براي غلبه بر آن دارند. در هر حادثه رويارويي با افرادي كه درد و رنج عميقي را متحمل ميشوند، امري طبيعي است. بعد از حوادث دغدغه اصلي بيشتر معطوف گروه هاي آسيب پذير به ويژه زنان،كودكان، معلولين و سالخوردگان است، حتي كسانيكه يك حادثه را بطور غيرمستقيم تجربه كردهاند به واسطه پوشش گسترده رسانهها ميتوانند تحت تأثير قرارگيرند. تشخيص علايم استرس در صورت بروز علايم زير، افراد نيازمند كمكهاي مشاوره و مديريت استرس ميباشند: مشكل در افكار و برقراري ارتباط مشكل در خواب عدم حفظ تعادل در زندگي روزمره كاهش آستانه صبر و تحمل افزايش مصرف دارو ضعف در انجام كار مشكلات شكمي و سر احساس خودكم بيني و افسردگي مغشوش شدن فكر وذهن علائم آنفولانزا يا سرماخوردگي پريشاني و گيجي عدم تمركز بي ميلي در ترك خانه افسردگي و اندوه احساس نااميدي ناپايداري خلق و خو و زود زير گريه زدن عدم اعتماد به نفس و احساس گناه احساس ترس از جمع و بيگانگي و تنهايي كاهش استرس ناشي ازحوادث راههاي برطرفكردن استرس به اين شرح است: با ديگران درباره احساسات و عواطف خود (عصبانيت، غم و..) صحبت كنيد هرچند اين كار ممكن است راحت نباشد. از مددكاران و مشاوران متخصص كه با استرس بعد از حادثه سر و كار دارند كمك بگيريد. خود را مسئول و مقصر حوادث ندانيد چرا كه با اين احساس نميتوانيد مستقيماً به كار نجات كمكي كنيد. با خوردن غداهاي خوب و مقوي، استراحت مناسب، تمدد اعصاب، تفكر و تعمق در جهت بهبود سلامت جسمي و روحي خود تلاش كنيد. شرايط خانواده و اوضاع را در حال عادي حفظ كرده، خواستهها و مسئوليتهايتان را محدود كنيد. اوقاتي را با دوستان و خانواده سپري كنيد. در مراسم ترحيم و گراميداشت ازدسترفتگان شركت كنيد. از حمايت خانواده، دوستان يا نهادهاي مذهبي بهرهمند شويد. خود را براي حوادث آتي آماده نماييد، تجهيزات و كيف نجات مورد نياز را مجدد بررسينماييد. انجام اين اقدامات قطعاً باعث راحتي خيال شما ميشود. كمك به كودكان براي مقابله با حوادث كودكان چه حوادث را شخصاً تجربه كرده باشند و چه از طريق تلويزيون يا از گفتگوهاي بزرگترها شنيده باشند، حوادث در ذهن كودكان رعب، ترس و ناامني به وجود ميآورد. درهرصورت والدين يا آموزگاران بايد از اين امر آگاه بوده و درصورت مشاهده استرس آماده كمك به آنها باشند. عكسالعمل كودكان در برابر حوادث، بروز ترس، غم و غصه يا مشكلات رفتاري است. كودكان كم سن تر ممكن است كه به مشكلاتي چون شب ادراري، اختلال در خواب، اضطراب و ناراحتي به خاطر دوري از والدين دچار شوند. كودكان بزرگتر با مشكلاتي مانند خشم يا افت تحصيلي روبهرو ميشوند. برخي بچهها حتي ممكن است تنها با مشاهدة حوادث از طريق تلويزيون دچار پريشاني و مشكلات روحي رواني زياد شوند. عوامل اصلي ايجاد فشارهاي روحي در كودكان از اين قرارست:كودكاني كه در معرض مستقيم حوادث بودهاند و يا مواردي مانند ترك منزل، مرگ يا مصدوم شدن ديگران را ديده يا در طول حادثه دچار جراحت يا ترس شدهاند. كودكاني كه به واسطه از دست دادن دوست يا يكي از اعضاي خانواده دچار غم و اندوه زياد شدهاند. كودكاني كه درمعرض استرس طولاني ناشي از حوادث، (مانند زندگي موقت در چادر و كمپ)، ازدستدادن دوستان و اقوام وارتباطات اجتماعي، ازبين رفتن اموال و دارايي ، بيكاري والدين و هزينههاي تحميلي درمان در طول دوره بازسازي) قرارگرفتهاند. چه عواملي باعث آسيبپذيري در كودكان ميشود؟ در بيشتر موارد بسته به عواملي خطري كه ذكرشد، پاسخهاي پريشاني به حوادث، بيشتر مواقع موقت و گذراست. در مواقع بروز خطر جدي، مرگ، جراحت و فقدان عزيزان و يا بروز مشكلات ثانويه مثل ازدستدادن خانه و كاشانه، علائم بروزافسردگي معمولاً در درازمدت كاهش مييابد. كساني كه مستقيماً حوادث را تجربه كردهاند با يادآوري خاطره حوادث و مواجهه با علائمي چون باد و بوران، دود، تودة هوا، آژيرو غيره ممكن است دچار افسردگي شوند. ذهنيت اوليه و تجربه برخورد با برخي حوادث كه منجر به بروز جراحتهاي شديد يا استرس زياد شدهاند نيز ممكن است باعث بروز افسردگي و نگراني شود. غلبه و كنارآمدن كودكان با حوادث اغلب به رفتار والدين بستگي دارد، آنها خيلي خوب غم و اندوه بزرگترها را درك ميكنند. بزرگترها ميتوانند با كنترل احساسات و داشتن برنامهاي براي مقابله با حوادث، شدت حوادث و اثرات آن را براي كودكان كم كنند، در واقع آنها بهترين حامي كودكان خود هستند. بهترين كار در اين راستا، ايجاد اعتماد به نفس و حس نظارت و كنترل در كودكان و مشاركت آنها، قبل از بروز حوادث ميباشد تا بدين وسيله براي برنامه حوادث خانواده آماده شوند. بعد از بروز يك حادثه، كودكان را ميتوان در برنامه بازساي و عادي سازي دخيل كرد. واكنش كودكان درمقابل حوادث برحسب سن كودكان دوساله؛ كودكاني كه قادر به حرفزدن نيستند. اگر يك تروما را تجربه كنند قادر به بيان حادثه يا احساسات خود نيستند. بهرحال، آنها خاطرات حوادث را از روي بو، صدا يا حتي ديدن حفظ ميكنند. كودكان در قبال حوادث واكنشهايي چون بدخلقي و زودرنجي، گريه بيش از حد و يا درخواست بغل و نوازش از خود نشان ميدهند. آنها در اين سن بيشتر تحت تاثير نحوة مقابله و رفتار والدين در برابر حوادث قراردارند. با گذر زمان، كودكان ممكن است از آن حال و هوا بيرون بيايند و ذهنيت مربوط به سالها قبل را به فراموشي بسپارند. كودكان پيشدبستاني (6-3 سال)؛ آن ها اغلب در مواجه با حوادث، احساس ناتواني و ضعف ميكنند. چرا كه سن و سال و جثة آنها كوچك است و توانايي حفاظت از خود و ديگران را ندارند. درنتيجه آنها بينهايت ازجداشدن از والدين خود واهمه دارند، چراكه معناي فقدان و ازدست دادن هميشگي را نميفهمند. آنها اثرات را دايمي يا برگشت پذير ميبينند. ممكن است هفتهها پس از وقوع يك حادثه شديد، فعاليتهاي اين كودكان تداعي و تكرار مجدد حادثه يا سانحه براي چندين بار متوالي باشد. كودكان10-7 سال (سن مدرسه)؛ بچههايي كه در سنين مدرسه هستند، توانايي درك و فهم فقدان و از دست دادن عزيرانشان را دارند. بعضي كودكان با جزييات حادثه تا حد زيادي درگير شده و ميخواهند كه دائماً از آن صحبت كنند. اين تمايل با تمركز كودك در مدرسه تداخل پيداكرده، باعث ميشود عملكرد وي كاهش پيداكند. درمدرسه، كودكان ممكن است اطلاعات نادرستي از همسن و سالهاي خود بشنوند، كه باعث بروز عكسالعملهايي چون غم، ترس بسيار و يا ترس از وقوع دوباره حادثه، احساس گناه از افراط و تفريط در حادثه و يا عصبانيت از اينكه حادثه قابل پيشبيني نيست و يا در خيال خود نقش نجاتگر را ايفا ميكنند. نوجوانان و جوانان (11 تا 18 سال)؛ همچنان كه كودكان بزرگ ميشوند، شناخت و برداشت آنها از رخداد حوادث وسيعتر و واكنش آنها همانند بزرگسالان ميشود. نوجوانان ممكن است در حوادث، رفتارهاي مخاطرهآميز مثل رانندگي بيمهابا و بي پروا يا مصرف مواد مخدراز خود بروز دهند. بعضي هم ممكن است هراس ترك خانه را داشته و به همين خاطر از انجام فعاليتهاي قبلي خودداري كنند. بيشتر نوجوانان و جوانان در روياهاي خود سير ميكنند. بعد از يك تروما، دنيا ممكن است براي آنها بسيار ناامن و خطرناك جلوه كند. يك نوجوان ممكن است تحت فشار ناشي ازاحساسات شديد باشد و احساس كند كه هنوز نميتواند درمورد آن با ديگران صحبت كند. ملاقات كردن مكرر كودكان، نياز روحي آنها ميباشد واكنش كودكان متأثر از رفتار، افكار و احساسات والدين است. بزرگسالان بايد آن ها را تشويق كنند كه افكار و احساسات خود در مورد حوادث را با ديگران در ميان بگذارند. تعبير و برداشتهاي نادرست كودكان از حادثه و خطر را با توضيحات درست و شفاف و گوش دادن به دغدغههاي كودكان و پاسخ به سئوالات آنها رفع كنيد. با تأييد حرفها و برداشتهاي آنها همراه با بحث و صحبت در مورد برنامههاي درست و دقيق براي ايمني به آنها احساس دهيد. به حرفهايشان با دقت توجه كنيد و اگر كودكي سئوالي در مورد حادثه پرسيد خيلي ساده و راحت بدون هيچ پيچيدگي پاسخ وي را بدهيد. بعضي از آن ها در قياس با ديگران با داشتن اطلاعات كافي در مورد حوادث بيشتر آسوده ميشوند، پس ببينيد كه كودكي كه از شما سئوال ميپرسيد به چه ميزان اطلاعات نياز دارد. اگر كودكي در بيان احساساتش با مشكل روبروست از او بخواهيد كه از حادثه نقاشي بكشد و يا داستاني در مورد آنچه اتفاق افتاده بازگو كند. سعي كنيد علت ترس و نگراني كودكان را بفهميد و توجه داشته باشيد، كه در پي حوادث كودكان از اين موارد بيشتر احساس ترس و نگراني دارند: اينكه حوادث دوباره اتفاق خواهندافتاد.افراد و نزديك آنها كشته يا مجروح خواهند شد. آنها دور از خانواده يا تنها خواهند ماند. حمايت رواني كودكان درآغوشگرفتن و تماس با كودكان به آنها آرامش و قوت قلب ميدهد. كودكان را ترغيب كنيد تا احساساتشان را بيان كنند. وقت بيشتري مثلاً زمان خواب را با كودكان بگذرانيد. دقت داشته باشيدكه، برنامه درسي، غذا و استراحت خود را دوباره انجام دهند. براي كمك به كودكان و ايجاد اين احساس در آنها كه به ترميم و به اوضاع خانواده و زندگي كمك ميكنند آنها را در كارهاي روزمره دخالت دهيد. رفتارهاي مثبت آنها را تشخيص و مورد تشويق قراردهيد. توجه داشته باشيد كه بچهها نسبت به حوادث طيف عكسالعملهاي متفاوتي دارند. بچهها را تشويق كنيد تا در به روز درآوردن برنامه مقابلع با حوادث به خانواده كمك كنند. به سوالات كودكان در مورد آنچه اتفاق افتاده، پاسخ صادقانه بدهيد. رفتارهايي مثل شب اداري كودكان را بپذيريد. مانع بازي و سرگرمي آن ها نشويد. امكانات بازي و سرگرمي را براي كودكان فراهم كنيد. حتي الامكان از تغيير مكان مدام كودك خودداري كنيد. به نيازهاي تغذيه اي وبهداشتي كودكان در تمام سنين توجه كنيد. براي تخليه هيجاني و تسكين رواني كودكان ، آنان را تشويق به نقاشي كشيدن كنيدو ابزار و لوازم نقاشي را براي آنان مهيا كنيد. اگر بواسطه دنبال كردن اقدامات بالا، از قوت قلب دادن به كودك دچار خستگي شديد،و با اينحال، فرزند شما همچنان دچار افسردگي است و اگر كه عكسالعملهاي وي به مرور بد و بدتر ميشود و يا رفتارهاي روزانه وي در مدرسه، خانه، با ساير ارتباطات تداخل مييابد. در اينصورت بهتر است كه حتماً با يك متخصص مشورت كنيد. ميتوانيد براي رفع نياز كودكان از كمك و مشورت پزشك كودكان، روانپزشك و متخصصين روان و سلامت بهرهمند شويد. نظارت بر استفاده كودكان از رسانه ها پوشش خبري حوادث در يك حادثه ممكن است باعث ايجاد ترس، سردرگمي و بروز نگراني در كودكان شود. اين امر بويژه، در مورد حوادث بزرگ مصداق پيداميكند كه باعث وارد آوردن خسارات مالي و جاني و جراحتهاي قابل توجه ميشود. در موردكودكان به ويژه تكرار تصوير يك حادثه اين ذهنيت را تداعي كند كه يك حادثه بارها و بارها به وقوع خواهد پيوست. درصورتيكه والدين به فرزندان خود اجازه ميدهند كه براي ديدن عكس يا اخبار حوادث از تلويزيون يا از اينترنت استفاده كنند، بايد، آنها را همراهي كرده و توضيحات بيشتري در رابطه با حوادث به آنها بدهند. استفاده از شبكههاي حمايتي زمانيكه والدين احساس خود و نيز راههاي غلبه بر آن را دريابند، ميتوانند به راحتي به فرزندان خود كمك كنند. براي اين كار بايد با ايجاد و استفاده از چتر حمايتي اجتماعي خانواده، دوستان، سازمانهاي مرتبط و نهادهاي مذهبي و يا ساير منابع مرتبط كمك بگيرند. والدين ميتوانند اين موقعيت را طوري ايجاد كنند كه در يك حادثه يا وضعيت اضطراري قادر به كنترل و اداره رفتار خود بوده و درواقع بهترين حامي كودكان باشند. درواقع با اين كار، والدين بيشتر ميتوانند به فرزندان خود كمك كنند. لازم به ذكر است كه والدين همواره بهترين منبع براي كمك و حمايت ازكودكان در مواقع دشوار و سختي ميباشند. بدين منظور والدين براي كمك و حمايت از فرزندان، بايد نيازهاي خود را دريافته و برنامهاي براي پاسخ به آن داشته باشند.آمادگي در حوادث به افراد كمك ميكند تا اين حقيقت را بپذيرند كه حادثه اتفاق خواهد افتاد، درضمن فرصتي فراهم ميآورد تا آنها به شناسايي وگردآوري منابع موردنياز براي برخورد با نيازهاي اصلي بعد از حادثه بپردازند. افراد با آمادگي بيشتر، بهتر بر مشكلات غلبه كرده و بيشتر فرزندان خود را درمييابند . کمكهاي ديگر دستورالعمل كلي براي كمك به افراد بعد ازحادثه براي كسب اطلاعات موردنياز جهت كمكرساني به مصدومين به دقت اخبار گوش فرا دهيد و گزارشها را دنبال كنيد، ببينيد كجابه نيروي داوطلب نياز است، زمانيكه تنها نياز به نيروهاي متخصص ميباشد از منطقه آسيبديده دور بمانيد. در صورت امكان غذا، آب و لوازم ضروري موردنياز خود را به منطقه حادثه ديده ببريد. اين امر بويژه در مواردي كه منطقه وسيعي دچارآسيبديدگي شده و به اقلام و لوازم فوري و ضروري آن هم در اسرع وقتنيازست، بسيارحائز اهميت ميباشدبه منظور كمك به سازمانهاي امداد پول نقد يا چك بدهيد. چراكه اين سازمانها و گروهها براي كمك، و نيز خريداري اقلام موردنياز و ارسال آن به مردم نيازمند، سازماندهي شدهاند. پوشاك، غذا و يا ساير اقلام ارسالي به سازمانهاي دولتي و يا امدادي به تدريج از بين ميرود، مگراينكه اقلام خاص و ويژهاي درخواست شده باشد. درحالت عادي، اين سازمانها منابعي براي دستهبندي اقلام اهدايي ندارند. اقلام موردنياز و مشخص (مثل مواد فاسدنشدني) را به جاي اقلام متفاوت اهدا كنيد. ببيند كه اقلام و كالاها كجا و از چه طريق ارسال ميشود، چه كساني آن را بارگيري ميكند و درنهايت به چه طريق توزيع ميشود. بدون برنامهريزي كافي، اقلام بسيار زيادي بلااستفاده و بيمصرف باقي ميمانند. كمك به كودكان براي مقابله با حوادث كودكان چه حوادث را شخصاً تجربه كرده باشند و چه از طريق تلويزيون يا از گفتگوهاي بزرگترها شنيده باشند، حوادث در ذهن كودكان رعب، ترس و ناامني به وجود ميآورد. درهرصورت والدين يا آموزگاران بايد از اين امر آگاه بوده و درصورت مشاهده استرس آماده كمك به آنها باشند.عكسالعمل كودكان در برابر حوادث، بروز ترس، غم و غصه يا مشكلات رفتاري است. كودكان كم سن تر ممكن است كه به مشكلاتي چون شب ادراري، اختلال در خواب، اضطراب و ناراحتي به خاطر دوري از والدين دچار شوند. كودكان بزرگتر با مشكلاتي مانند خشم يا افت تحصيلي روبهرو ميشوند. برخي بچهها حتي ممكن است تنها با مشاهدة حوادث از طريق تلويزيون دچار پريشاني و مشكلات روحي رواني زياد شوند. عوامل اصلي ايجاد فشارهاي روحي در كودكان از اين قرارست:كودكاني كه در معرض مستقيم حوادث بودهاند و يا مواردي مانند ترك منزل، مرگ يا مصدوم شدن ديگران را ديده يا در طول حادثه دچار جراحت يا ترس شدهاند.كودكاني كه به واسطه از دست دادن دوست يا يكي از اعضاي خانواده دچار غم و اندوه زياد شدهاند.كودكاني كه درمعرض استرس طولاني ناشي از حوادث، (مانند زندگي موقت در چادر و كمپ)، ازدستدادن دوستان و اقوام و ارتباطات اجتماعي، ازبين رفتن اموال و دارايي ، بيكاري والدين و هزينههاي تحميلي درمان در طول دوره بازسازي) قرارگرفتهاند. چه عواملي باعث آسيبپذيري در كودكان ميشود؟ در بيشتر موارد بسته به عواملي خطري كه ذكرشد، پاسخهاي پريشاني به حوادث، بيشتر مواقع موقت و گذراست. در مواقع بروز خطر جدي، مرگ، جراحت و فقدان عزيزان و يا بروز مشكلات ثانويه مثل ازدستدادن خانه و كاشانه، علائم بروز افسردگيمعمولاً در درازمدت كاهش مييابد. كساني كه مستقيماً حوادث را تجربه كردهاند با يادآوري خاطره حوادث و مواجهه با علائمي چون باد و بوران، دود، تودة هوا، آژير و غيره ممكن است دچار افسردگي شوند. ذهنيت اوليه و تجربه برخورد با برخي حوادث كهمنجر به بروز جراحتهاي شديد يا استرس زياد شدهاند نيز ممكن است باعث بروز افسردگي و نگراني شود.غلبه و كنارآمدنكودكان با حوادث اغلب به رفتار والدين بستگي دارد، آنها خيلي خوب غم و اندوه بزرگترها را درك ميكنند. بزرگترها ميتوانند با كنترل احساسات و داشتن برنامهاي براي مقابله با حوادث، شدت حوادث و اثرات آن را براي كودكان كم كنند، در واقع آنهابهترين حامي كودكان خود هستند. بهترين كار در اين راستا، ايجاد اعتماد به نفس و حس نظارت و كنترل در كودكان و مشاركت آنها، قبل از بروز حوادث ميباشد تا بدين وسيله براي برنامه حوادث خانواده آماده شوند. بعد از بروز يك حادثه، كودكان را ميتوان در برنامه بازساي و عادي سازي دخيل كرد. واكنش كودكان درمقابل حوادث برحسب سن كودكان دوساله؛ كودكاني كه قادر به حرفزدن نيستند. اگر يك تروما را تجربه كنند قادر به بيان حادثه يا احساسات خود نيستند. بهرحال، آنها خاطرات حوادث را از روي بو، صدا يا حتي ديدن حفظ ميكنند. كودكان در قبال حوادث واكنشهايي چون بدخلقي و زودرنجي، گريه بيش از حد و يا درخواست بغل و نوازش از خود نشان ميدهند. آنها در اين سن بيشتر تحت تاثير نحوة مقابله و رفتار والدين در برابر حوادث قراردارند. با گذر زمان، كودكان ممكن است از آن حال و هوا بيرون بيايند و ذهنيت مربوط به سالها قبل را به فراموشي بسپارند. كودكان پيشدبستاني (6-3 سال)؛ آن ها اغلب در مواجه با حوادث، احساس ناتواني و ضعف ميكنند. چرا كه سن و سال و جثة آنها كوچك است و توانايي حفاظت از خود و ديگران را ندارند. درنتيجه آنها بينهايت ازجداشدن از والدين خود واهمه دارند، چراكه معناي فقدان و ازدست دادن هميشگي را نميفهمند. آنها اثرات را دايمي يا برگشت پذير ميبينند. ممكن است هفتهها پس از وقوع يك حادثه شديد، فعاليتهاي اين كودكان تداعي و تكرار مجدد حادثه يا سانحه براي چندين بار متوالي باشد. كودكان10-7 سال (سن مدرسه)؛ بچههايي كه در سنين مدرسه هستند، توانايي درك و فهم فقدان و از دست دادن عزيرانشان را دارند. بعضي كودكان با جزييات حادثه تا حد زيادي درگير شده و ميخواهند كه دائماً از آن صحبت كنند. اين تمايل با تمركز كودك در مدرسه تداخل پيداكرده، باعث ميشود عملكرد وي كاهش پيداكند. درمدرسه، كودكان ممكن است اطلاعات نادرستي از همسن و سالهاي خود بشنوند، كه باعث بروز عكسالعملهايي چون غم، ترس بسيار و يا ترس از وقوع دوباره حادثه، احساس گناه از افراط و تفريط در حادثه و يا عصبانيت از اينكه حادثه قابل پيشبيني نيست و يا در خيال خود نقش نجاتگر را ايفا ميكنند. نوجوانان و جوانان (11 تا 18 سال)؛ همچنان كه كودكان بزرگ ميشوند، شناخت و برداشت آنها از رخداد حوادث وسيعتر و واكنش آنها همانند بزرگسالان ميشود. نوجوانان ممكن است در حوادث، رفتارهاي مخاطرهآميز مثل رانندگي بيمهابا و بي پروا يا مصرف مواد مخدراز خود بروز دهند. بعضي هم ممكن است هراس ترك خانه را داشته و به همين خاطر از انجام فعاليتهاي قبلي خودداري كنند. بيشتر نوجوانان و جوانان در روياهاي خود سير ميكنند. بعد از يك تروما، دنيا ممكن است براي آنها بسيار ناامن و خطرناك جلوه كند. يك نوجوان ممكن است تحت فشار ناشي از احساسات شديد باشد و احساس كند كه هنوز نميتواند درمورد آن با ديگران صحبت كند. ملاقات كردن مكرر كودكان، نياز روحي آنها ميباشد واكنش كودكان متأثر از رفتار، افكار و احساسات والدين است. بزرگسالان بايد آن ها را تشويق كنند كه افكار و احساسات خود در مورد حوادث را با ديگران در ميان بگذارند. تعبير و برداشتهاي نادرست كودكان از حادثه و خطر را با توضيحات درست و شفاف و گوش دادن به دغدغههاي كودكان و پاسخ به سئوالات آنها رفع كنيد. با تأييد حرفها و برداشتهاي آنها همراه با بحث و صحبت در مورد برنامههاي درست و دقيق براي ايمني به آنها احساس دهيد.به حرفهايشان با دقت توجه كنيد و اگر كودكي سئوالي در مورد حادثه پرسيد خيلي ساده و راحت بدون هيچ پيچيدگي پاسخ وي را بدهيد. بعضي از آن ها در قياس با ديگران با داشتن اطلاعات كافي در مورد حوادث بيشتر آسوده ميشوند، پس ببينيد كه كودكي كه از شما سئوال ميپرسيد به چه ميزان اطلاعات نياز دارد. اگر كودكي در بيان احساساتش با مشكل روبروست از او بخواهيد كه از حادثه نقاشي بكشد و يا داستاني در مورد آنچه اتفاق افتاده بازگو كند.سعي كنيد علت ترس و نگراني كودكان را بفهميد و توجه داشته باشيد، كه در پي حوادث كودكان از اين موارد بيشتر احساس ترس و نگراني دارند:اينكه حوادث دوباره اتفاق خواهندافتاد.افراد و نزديك آنها كشته يا مجروح خواهند شد.آنها دور از خانواده يا تنها خواهند ماند. حمايت رواني كودكان درآغوشگرفتن و تماس با كودكان به آنها آرامش و قوت قلب ميدهد.كودكان را ترغيب كنيد تا احساساتشان را بيان كنند.وقت بيشتري مثلاً زمان خواب را با كودكان بگذرانيد.دقت داشته باشيدكه، برنامه درسي، غذا و استراحت خود را دوباره انجامدهند.براي كمك به كودكان و ايجاد اين احساس در آنها كه به ترميم و به اوضاع خانواده و زندگي كمك ميكنند آنها را در كارهاي روزمره دخالت دهيد.رفتارهاي مثبت آنها را تشخيص و مورد تشويق قراردهيد.توجه داشته باشيد كه بچهها نسبت به حوادث طيف عكسالعملهاي متفاوتي دارند.بچهها را تشويق كنيد تا در به روز درآوردن برنامه مقابلع با حوادث به خانواده كمك كنند.به سوالات كودكان در مورد آنچه اتفاق افتاده، پاسخ صادقانه بدهيد.رفتارهايي مثل شب اداري كودكان را بپذيريد.مانع بازي وسرگرمي آن ها نشويد. امكانات بازي و سرگرمي را براي كودكان فراهم كنيد.حتي الامكان از تغيير مكان مدام كودك خودداري كنيد.به نيازهاي تغذيه اي وبهداشتي كودكان در تمام سنين توجه كنيد.براي تخليه هيجاني و تسكين رواني كودكان ، آنان را تشويق به نقاشي كشيدن كنيدو ابزار و لوازم نقاشي را براي آنان مهيا كنيد.اگر بواسطه دنبال كردن اقدامات بالا، از قوت قلب دادن به كودك دچار خستگي شديد،و با اينحال، فرزند شما همچنان دچار افسردگي است و اگر كه عكسالعملهاي وي به مرور بد و بدتر ميشود و يا رفتارهاي روزانه وي در مدرسه، خانه، با ساير ارتباطات تداخل مييابد. در اينصورت بهتر است كه حتماً با يك متخصص مشورت كنيد. ميتوانيد براي رفع نياز كودكان از كمك و مشورت پزشك كودكان، روانپزشك و متخصصين روان و سلامت بهرهمند شويد. نظارت بر استفاده كودكان از رسانه ها پوشش خبري حوادث در يك حادثه ممكن است باعث ايجاد ترس، سردرگمي و بروز نگراني در كودكان شود. اين امر بويژه، در مورد حوادث بزرگ مصداق پيداميكند كه باعث وارد آوردن خسارات مالي و جاني و جراحتهاي قابل توجه ميشود. در موردكودكان به ويژه تكرار تصوير يك حادثه اين ذهنيت را تداعي كند كه يك حادثه بارها و بارها به وقوع خواهد پيوست.درصورتيكه والدين به فرزندان خود اجازه ميدهند كه براي ديدن عكس يا اخبار حوادث از تلويزيون يا از اينترنت استفاده كنند، بايد، آنها را همراهي كرده و توضيحات بيشتري در رابطه با حوادث به آنها بدهند. استفاده از شبكههاي حمايتي زمانيكه والدين احساس خود و نيز راههاي غلبه بر آن را دريابند، ميتوانند به راحتي به فرزندان خود كمك كنند. براي اين كار بايد با ايجاد و استفاده از چتر حمايتي اجتماعي خانواده، دوستان، سازمانهاي مرتبط و نهادهاي مذهبي و يا ساير منابع مرتبط كمك بگيرند. والدين ميتوانند اين موقعيت را طوري ايجاد كنند كه در يك حادثه يا وضعيت اضطراري قادر به كنترل و اداره رفتار خود بوده و درواقع بهترين حامي كودكان باشند. درواقع با اين كار، والدين بيشتر ميتوانند به فرزندان خود كمك كنند. لازم به ذكر است كه والدين همواره بهترين منبع براي كمك و حمايت ازكودكان در مواقع دشوار و سختي ميباشند. بدين منظور والدين براي كمك و حمايت از فرزندان، بايد نيازهاي خود را دريافته و برنامهاي براي پاسخ به آن داشته باشند.آمادگي در حوادث به افراد كمك ميكند تا اين حقيقت را بپذيرند كه حادثه اتفاق خواهد افتاد، درضمن فرصتي فراهم ميآورد تا آنها به شناسايي و گردآوري منابع موردنياز براي برخورد با نيازهاي اصلي بعد از حادثه بپردازند. افراد با آمادگي بيشتر، بهتر بر مشكلات غلبه كرده و بيشتر فرزندان خود را درمييابند. کمكهاي ديگر دستورالعمل كلي براي كمك به افراد بعد ازحادثه براي كسب اطلاعات موردنياز جهت كمكرساني به مصدومين به دقت اخبار گوش فرا دهيد و گزارشها را دنبال كنيد، ببينيد كجا به نيروي داوطلب نياز است، زمانيكه تنها نياز به نيروهاي متخصص ميباشد از منطقه آسيبديده دور بمانيد.در صورت امكان غذا، آب و لوازم ضروري موردنياز خود را به منطقه حادثه ديده ببريد. اين امر بويژه در مواردي كه منطقه وسيعي دچارآسيبديدگي شده و به اقلام و لوازم فوري و ضروري آن هم در اسرع وقت نيازست، بسيارحائز اهميت ميباشدبه منظور كمك به سازمانهاي امداد پول نقد يا چك بدهيد. چراكه اين سازمانها و گروهها براي كمك، و نيز خريداري اقلام موردنياز و ارسال آن به مردم نيازمند، سازماندهي شدهاند.پوشاك، غذا و يا ساير اقلام ارسالي به سازمانهاي دولتي و يا امدادي به تدريج از بين ميرود، مگراينكه اقلام خاص و ويژهاي درخواست شده باشد. درحالت عادي، اين سازمانها منابعي براي دستهبندي اقلام اهدايي ندارند. اقلام موردنياز و مشخص (مثل مواد فاسدنشدني) را به جاي اقلام متفاوت اهدا كنيد. ببيند كه اقلام و كالاها كجا و از چه طريق ارسال ميشود، چه كساني آن را بارگيري ميكند و درنهايت به چه طريق توزيع ميشود. بدون برنامهريزي كافي، اقلام بسيار زيادي بلااستفاده و بيمصرف باقي ميمانند منبع اصلی : http://helal-uast.ac.ir |