عوامل بيولوژيكي ارگانيسم‌ها يا سمومي هستند كه مي‌توانند باعث كشته‌شدن و يا ايجاد ناتواني و مصدوميت در افراد، احشام و يا حتي آسيب در محصولات كشاورزي شوند. سه گروه عمده عوامل بيولوژيكي تحت عنوان تسليحات ويروسي، باكتريايي و يا سمي مورد استفاده قرارمي‌گيرند. رشد و نگهداري بيشتر عوامل بيولوژيكي بسيار دشوار مي‌باشد. اكثر آنهابواسطه قرارگرفتن در معرض نورخورشيد يا ساير عوامل زيست محيطي بسرعت تجزيه مي‌شوند حال آنكه برخي ديگر نظير ميكرب سياه زخم (آنتراكس) عمر طولاني دارند. عوامل بيولوژيكي با پاشيدن و افشاندن در هوا، سرايت از (حيوانات آلوده) به انسان و نيز آب و غذاي آلوده منتشر مي‌شوند. روش‌هاي انتشار و سرايت مواد بيولوژيكي عبارتست از: ذرات معلق در هوا(aerosol): عوامل بيولوژيكي در هوا پخش شده و به شكل غبار رقيقي درمي‌آيند كه تا كيلومترها حركت مي‌كنند. استنشاق اين مواد باعث ايجاد بيماري در انسان و حيوان مي‌شود. حيوانات: برخي بيماري‌ها توسط حشرات و حيوانات مثل كك، مگس، موش، پشه و يا حيوانات اهلي منتشر مي‌شوند. آب و غذاي آلوده: برخي سموم و ارگانيسم‌هاي بيماري‌زا (پاتوژنيك) در ذخاير آب و غذا مي‌مانند. بيشتر ميكرب‌ها ممكن است بواسطه پختن غذا يا با جوشاندن آب از بين بروند. با جوشاندن آب به مدت يك دقيقه مي‌توان بيشتر ميكرب‌ها را از بين برد اما برخي ديگر ممكن است به مدت زمان بيشتري نياز داشته‌باشند. دستورالعملهاي لازم و مربوطه را دنبال‌كنيد. انسان به انسان: انتشار برخي موارد عفوني و مسري از اين طريق است. انسان همواره منبع مساعد عفونت براي انتقال بيماري‌هايي چون آبله، طاعون و ويروس لاسا مي‌باشند.
اقدامات قبل از انتشار عوامل بيولوژيك
نصب يک فيلترجاذب ذرات با کيفيت بالا در ساختمان به دقت به هشدارهاي مقامات و مسئولين درمورد نحوه برخورد گوش‌كنيد. آمادگي قبل از بروز مشكل: براي اطمينان بيشتر در تمامي موارد و ايمن‌سازي لازم است با پزشك خود صحبت و تمام موارد را بررسي كنيد. بچه‌ها و افراد بزرگسال دربرابر عوامل بيولوژيكي بسيار آسيب‌پذيرند. يك فيلتر هواي مخصوص درمجراي دستگاه گرمازا خود نصب كنيد. اين فيلترها ذرات را از اندازة 3/0 تا 10 ميكروني را دفع مي‌كند. بيشتر عوامل بيولوژيكي كه ممكن است وارد خانه شوند را فيلترمي‌كند. اگرسيستم مركزي گرمايشي و سرمايشي نداريد يك فيلتر جاذب ذرات قابل‌حمل را مي‌توان به كار برد. پاكسازي ساختمان: مديران و صاحب‌خانه‌ها بايد نوع و سطح تصفيه و پاكسازي و همچنين ميزان حفاظت در برابر عوامل بيولوژيكي را در ساختمان‌هاي خود مشخص كنند. مؤسسه ملي ايمني و بهداشت شغلي (NIOSH) در اين باب دستورالعملهاي فني در مورد راهنماي سيستم‌هاي پاكسازي و تصفيه براي محافظت از محيط ساختمان در برابر حملات راديولوژيكي، شيميايي و بيولوژيكي فراهم مي‌اورد. اقدامات حين انتشار عوامل بيولوژيك مقامات مسئول در امر بهداشت و درمان ممكن است نتوانند خيلي سريع اطلاعات ضروري براي انجام كارهاي لازم دريك حمله بيولوژيكي را فراهم‌آورند. تشخيص نوع بيماري و نحوة درمان آن و اينكه چه كساني در خطر مي‌باشند زمان‌بر است. براي كسب خبر و اطلاعات اعم از نشانه يا علايم بيماري، حوزه و محدودة خطر و توزيع دارو و واكسن گوش به زنگ اخبار راديو و تلويزيون باشيد و در صورت بيماري به دنبال مراقبت‌هاي پزشكي باشيد. اگر درخانه دستگاه گرمايشي و سرمايشي مركزي همراه با فيلتر جاذب ذرات داريد، درصورتي‌كه روشن است سيستم را در حالت گردش داخلي قرار دهيد. در غير اينصورت دستگاه را خاموش نمائيد. اولين گواه و شاهد يك حمله ممكن است زماني باشد كه شما متوجه علايم بيماري در زمان در معرض قرارگرفتن آن عامل باشد. نسبت به هر علامت يا نشانه بيماري مشكوك باشيد اما فكر نكنيد كه هربيماري بواسطه يك عامل بيولوژيكي بوجود مي‌آيد. از عقل سليم بهره بگيريد و درمان بهينه را بكار بريد. اگر مواد غيرمعمول و مشكوك در نزديكي خود مشاهده‌كرديد: سريعاً از محل دور شويد. خود را با آب و صابون تميز بشوييد. با مقامات تماس بگيريد. براي كسب تكليف و راهنمايي گوش به زنگ راديو و تلويزيون باشيد. اگر دچار بيماري شديد درصدد درمان برآييد. مراقب بسته‌ها و نامه‌هاي مشكوك باشيد چرا كه ممكن است حاوي مواد منفجره، شيميايي و يا بيولوژيكي باشند. بويژه در مورد محل كارتان محتاط باشيد. (براي اطلاعات بيشتر به ضميمه 1رجوع شود) اگر در معرض مواد بيولوژيكي قرارگرفتيد: لباس‌ها را از تن درآورده و همراه با لوازم شخصي داخل يك كيسه قراردهيد. درمورد استفاده و مصرف لوازم آلوده از راهنمايي‌هاي مسئولين بهره‌گيريد. خودتان را با آب و صابون تميز بشوييد و لباس‌هاي تميز بپوشيد. بدنبال درمان باشيد ممكن است از شما بخواهند از ديگران دور بمانيد يا حتي براي مدتي قرنطينه شويد. از فيلترهاي جاذب ذرات استفاده كنيد : فيلترهاي جاذب ذرات درحملات بيولوژيكي بسيار مناسبند. اگر درخانه دستگاه گرمايشي و سرمايشي مركزي همراه با فيلتر جاذب ذرات داريد. درصورتي‌كه روشن است سيستم را در حالت گردش داخلي قرار دهيد. در غير اينصورت دستگاه را خاموش نمائيد. اگر يك فيلتر جاذب ذرات قابل‌حمل داريد آن را همراه خودتان به داخل اتاقي كه بعنوان سرپناه شماست ببريد و آن‌را روشن كنيد. اگر در آپارتمان و يا دفتركار خود هستيد كه مجهز به يك سيستم گرمايش و سرمايش مركزي است دستگاه تصفيه و فيلتر سيستم قادراست تاحدود زيادي درقبال آلودگي‌هاي بيولوژيكي از شما محافظت به عمل آورد. هرچند فيلترهاي جاذب ذرات قادر به تصفيه عوامل شيميايي نمي‌باشند. اقداماتي كه بايد بعد از وقوع حملات و تهديدات بيولوژيكي انجام داد دربرخي موارد، همانند نامه‌هاي ارسالي آغشته به ميكرب سياه‌زخم كه در سال 2001 فرستاده شد، در مورد ابتلا به بيماري يا آلودگي بايد به افراد هشدار داد. در اين حالت، به دقت به هشدارها و راهنمايي‌هاي مقامات و مسئولين درمورد نحوه برخورد گوش‌كنيد. براي حوادث بيولوژيكي، ارايه خدمات پزشكي ممكن است بخاطر پاسخ‌گويي به تقاضاهاي زياد به‌سختي صورت گيرد. دستورالعملهاي بهداشت و سلامت همگاني و پروتكل‌هاي پزشكي اوليه براي بررسي در مورد نحوة برخورد با افراد درمعرض عوامل بيولوژيكي مشابه سايرعوامل بيماري‌هاي عفوني است. به دستورالعملهاي مقامات و مسئولين از طريق راديو، تلويزيون و سيستم‌هاي هشدار اضطراري با دقت كامل توجه‌كنيد. اقدامات بعد از انتشار عوامل بيولوژيك نسبت به هر علامت يا نشانه بيماري مشكوك باشيد اما فكرنكنيد كه هربيماري بواسطه يك عامل بيولوژيكي بوجود مي‌آيد. از عقل سليم بهره بگيريد و درمان بهينه را بكار بريد. لباس‌ها را از تن درآورده و همراه با لوازم شخصي داخل يك كيسه قراردهيد. درمورد استفاده و مصرف لوازم آلوده از راهنمايي‌هاي مسئولين بهره‌گيريد. خودتان را با آب و صابون تميز بشوييد. بدنبال درمان باشيد ممكن است از شما بخواهند از ديگران دور بمانيد يا حتي براي مدتي قرنطينه شويد. به دستورالعملهاي مقامات و مسئولين از طريق راديو، تلويزيون با دقت كامل توجه‌كنيد منبع اصلی : http://helal-uast.ac.ir | 
